Als grote fan van Andre Brink, één van Zuid-Afrika’s meest vooraanstaande schrijvers, las ik jaren geleden het boek ‘De duivelsvallei’ . Het is misschien niet één van zijn beste boeken maar het verhaal is toch wel ergens blijven hangen . Het is een verhaal van een door inteelt bedreigde boerengemeenschap die zich sedert 130 jaar in een vallei heeft afgesloten van de buitenwereld. Ze spreken er nog een soort hoog Hollands in plaats van het intussen geëvolueerde Afrikaans en houden er de meeste eigenaardige levenswijze op na. Brink maakt een echte karikatuur van deze gemeenschap en de grappige en absurde namen die hij aan de inwoners geeft, doen er nog een schepje bovenop. Wat mij vooral bij bleef was de beschrijving van het beklemmende gevoel van verlies van elke vorm van realiteit binnen deze gemeenschap en de krampachtige poging van de bewoners om hun geschiedenis en hun bestaan te rechtvaardigen met allerlei mythes.
Vele jaren later – in maart 2015 – kwam ik toevallig terecht in deze geparodieerde hel van Brink.
In het hart van de Swartbergen op amper 20 km van Prince Albert, ligt inderdaad een verborgen vallei, de Gamkaskloof, die als bijnaam ‘die hel’ krijgt. Deze vruchtbare vallei strekt zich uit over een lengte van 20 km en is amper 600 meter breed. Ze was niet te bereiken via de gewone weg en de bewoners – een aantal families die hier vertoefden sedert 1830 - verlieten dan ook amper deze kloof tenzij om uitzonderlijke materialen aan te schaffen zoals bv een fornuis. De kloof diende tijdens de boerenoorlog van 1899 tot 1902 ook als schuilplaats voor één van de belangrijkste boerenstrijders, Denys Reitz.
Toen er een aarden weg werd aangelegd in 1962, kwam er een einde aan dit zeer besloten leven. Vandaag is dit nog steeds een zigzaggende smalle steile weg naar beneden en als je geen held bent in het verkeer, neem je maar best een gids onder de arm. Ondertussen is de Gamkaskloof een toeristische attractie geworden. De Swartbergpas die je vanuit Prince Albert of vanuit Oudtshoorn naar de vallei brengt is adembenemend mooi en de afdaling naar de kloof zelf is spectaculair .
Laat je zeker begeleiden door een gids. Die zal je maar al te graag zijn of haar versie van de verhalen over het verborgen leven in de kloof vertellen . En of die verhalen waar of niet waar zijn , dat is de grote vraag !
Kathlien
